در خبرها آمده که زبان پارسی در میان زبانهای رایج در اینترنت رتبه قابل توجهی ندارد و سهم زبان پارسی از محتوای روی اینترنت بسیار ناچیز است. این در حالی است که تا پیش از این تبلیغات و مانور زیادی درباره رتبه سوم زبان پارسی در میان زبانهای وبلاگی داده میشد کما این که در یکی از نوشتههای قبلیم به سقوط زبان پارسی در میان زبانهای رایج در اینترنت اشاره کرده بودم.
باید بپذیرم که ما پارسیزبانان جزیرهای دور افتاده و ایزوله در میان اینترنت هستم. قوانین مخصوص به خودمان را داریم و در اغلب موارد نسخه خاص و واکنشهای ویژه خودمان را در قبال کنشها و اتفاقات پیرامون خود نشان میدهیم که بعضاً متفاوت از سایرین است. تنها نقطه ارتباطی ما با دنیای بیرون معدود وبلاگهایی هستند که تعداد بیشترشان را ایرانیان خارج از کشور تشکیل میدهند و طبیعی است که روایت خودشان را از اتفاقات بیوسفر ایرانی دارند و درصد اعظم بلاگرهای ایرانی و داخل کشور محتوای خود را کمتر به زبانهای رایج تولید میکنند. این مشکل دلایل متعددی دارد. یکی از این دلایل که در خور تأمل بسیاری است، عدم آشنای نسلی از وبلاگنوسان با زبان انگلیسی یا سایر زبانهای رایج در دنیا است. این نسل، نسل دهه چهل و پنجاه است. نسلی که در زمان جنگ رشد و نمو کرده است و بدیهی است که در زمان رشد، ملزومات و دغدغههای بزرگتری داشته به جای این که به تقویت زبان خود بپردازد و نه خود بلکه خانوادهاش هم نتوانستهاند در آن زمان مقدمه رشد زبانی او را فراهم آورند. اما نسلی که هماکنون به وبلاگ روی آورده، با این محدودیتها رو به رو نیست. بیشتر زبان میداند و اگر بخواهد روانتر مینویسد. پس شاید بهتر باشد منتظر بمانیم تا این گروه تولید محتوا را جدیتر بگیرند.
هم اکنون برای پر شدن این خلاء به شدت نیاز مترجمهای آنلاین و روبوتهای خودکار ترجمهگر حس میشود. برنامههایی که به طور خودکار محتوای یک زبان را به زبان مقصد ترجمه میکنند و طیف وسیعتری از بازدیدکنندگان را برای یک محتوا فراهم میسازند. در صورت به انجام رسیدن چنین پروژههایی بلاگرهای پارسینویس میتوانند مخاطبانی به زبانهای دیگر داشته باشند چرا که نوشتههایشان با کلیک روی یک لینک خود به خود به زبانهایی چون انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، پرتغالی، چینی و ژاپنی ترجمه میشود. در خبرها آمده است که گوگل در حال تولید مترجمی برای ترجمه زبان پارسی به سایر زبانها و در درجه اول انگلیسی است. پروژهای که هنوز ناقص است و فعلاً میتواند پارسی را به پنگلیش و تعدادی از کلمات را به انگلیسی ترجمه کند. هنوز راه درازی تا یک مترجم آنلاین کاربردی در پیش است. با کمی دقت میتوانیم مشکلات در پیش راه این مترجمها را ببینیم. مترجم آنلاین برای ارائه یک ترجمه درست از زبان پارسی باید با مشکلات زیاد و متعددی دست و پنجه نرم کند. یکی از این مشکلات تفاوت نگارشی در زبان پارسی است. مشکلی که در نگارش زبانهای دیگر به علت وجود فاصله میان حروف کلمات وجود ندارد. در زبانهای دیگر هر کلمه از حروف مجزا تشکیل شده است در حالی که نگارش در زبان پارسی به علت وجود فاصلهها، نیمفاصلهها، پسوندهایی مانند «تر، ترین، ها و…»، ک پارسی و ک عربی ی آخر پارسی و ی آخر عربی و قوانین دیگر نگارشی مترجمها برای تشخص کلمات پارسی نیاز به الگوریتمی به مراتب پیشرفتهتر و پیچیدهتر دارند. ضمن این که نباید از نظر دور داشت این نکته را که زبان حجم اعظم محتوای پارسی که وبلاگها باشند، نثر شکسته است و ترجمه این متون نیز دردسری مضاعف برای زبان پارسی است. مسلماً متخصصان هوش مصنوعی میتوانند در این زمینه توضیحاتی مفصل و علمی بنویسند.
به نظر من از هم اکنون باید به فکر باشیم. شاید لازم باشد حداقل این نکته را به بحث بگذاریم. به نظر من لازم است که بدانیم که آیا باید شیوهای مناسب را برای نوشتن انتخاب کنیم یا این که تمام بار را بر دوش مترجم منتقل کنیم. مترجمی که هنوز طفل شیرخوارهای است که ناتوان است. بیندیشیم، بنویسیم و بحث کنیم. شاد نتیجهای حاصل شد.