گنجینه کتاب‌های دیجیتالی رایگان

308x255انصافاً اینترنت برای هیچ قشری به اندازه پژوهشگران مفید نبوده است.

پیش‌تر اگر قرار بود درباره موضوعی تحقیق کنند حداقل باید رنج رفتن به کتابخانه را به جان می‌خریدند. حالا تصور کنید اگر قرار باشد کسی بخواهد به نسخه‌ای از کتابی دسترسی داشته باشد که در قفسه کتابخانه‌ای در پاریس جا خوش کرده است. پژوهشگر بیچاره باید از جیبش خرج می‌کرد تا هزینه رفت و آمد و اقامتش را جور کند یا اگر خیلی خوش‌اقبال بود یک جایی این هزینه‌ها را تقبل می‌کرد.

حالا در روی پاشنه اینترنت می‌چرخد. جناب پژوهشگر می‌تواند از دریچه نمایشگرش بخش بزرگی از کارش را بدون آن که یک وجب جابه‌جا شود، انجام دهد. کتابخانه‌های بزرگ جهان دارند مجموعه عظیم خود را روی اینترنت می‌گذارند. اطلاعات ارزشمندی که این روزها آنلاین می‌شود و به رایگان در دسترس همگان قرار می‌گیرد، هزینه پژوهش و کندوکاو را به پایین‌ترین اندازه رسانده است.

کتابخانه دیجیتال جهانی یا World Digital Library مجموعه عظیمی از این اطلاعات است. مأموریتی که این کتابخانه در نظر گرفته است این است که این اطلاعات از راه اینترنت در دسترس، رایگان باشد. این محتوای چند زبانه درباره کشورها، فرهنگ‌ها از سراسر جهان جمع شده است.

ادامه

مجموعه رایگان تاریخ شفاهی ایران

گاهی وقت‌ها یک پژوهش اون قدر ارزشمنده که هیچ قیمتی نمی‌شه روش گذاشت. به ویژه وقتی که نتیجه رو به بهترین وجه منتشر کنن. به ویژه وقتی که نتیجه رو به طور رایگان منتشر کنن. به ویژه وقتی که نتیجه رو روی اینترنت بذارن تا همه بتونن بهش دسترسی داشته باشن.

حالا اگه این پژوهش درباره کشورت باشه اون هم درباره تاریخ که همیشه توسط فاتحان نوشته شده و هر کسی که به قدرت رسیده سعی کرده اون رو به نفع خودش مصادره کنه، ارزش کار دو چندان می‌شه. تاریخی که هر کسی یک بخشش رو روایت کنه، درست‌ترینه. اگه هر کسی نگاه خودش رو نسبت به چیزی که دیده، در اختیار همه قرار بده، در مجموع می‌شه به روایت صحیح از تاریخ امیدوار بود.

پروژهٔ تاریخ شفاهی ایران نام برنامه‌ای بود برای مصاحبه با عده‌ای از ایرانیان که در تاریخ معاصر نقش داشتند. این برنامه به ابتکار دکتر حبیب لاجوردی در دانشگاه هاروارد انجام گرفت. این مصاحبه‌ها رو خود آقای لاجوردی و دیگر همکاران او انجام دادند و در مجموع با ۱۳۴ نفر مصاحبه شد که بسیاری از اونها در قید حیات نیستند. بخش‌هایی از این مجموعه در قالب کتاب در ایران چا‍پ شد و تعدادی از اونها بعد از دولت اصلاحات تجدید چا‍پ نشد.

نتیجه این گفت‌وگوهای ارزشمند در سایت پروژه تاریخ شفاهی ایران قرار گرفت. مجموعه‌ای مرتب و منظم و فهرست‌شده با کلیدواژه‌ها و اسناد و مدارک.

فهرست الفبایی مصاحبه‌شونده‌ها رو می‌تونید از اینجا ببینید. وقتی روی یک اسم مثلاْ دکتر محمدعلی مجتهدی کلیک می‌کنید، نتایج جست‌وجو رو خواهید دید. با کلیک روی هر کدام به چنین صفحه‌ای می‌رسید. از این صفحه به متن مصاحبه‌ها (در این مورد فارسی) و صدای گفت‌وگو دسترسی خواهید داشت.

مجموعه‌ای نفیس و رایگان تقدیم به آنهایی که به تاریخ معاصر علاقمندند تا روزها مشغول باشند.

نقشه‌های قدیمی ایران در کتابخانه کنگره آمریکا

The Idrisi map of 1145 AD.یکی از دوستانم، افشین صادقی‌زاده به نقشه‌های قدیمی علاقه زیادی دارد. البته علاقه او به هر چیز قدیمی و آنتیک و به اصطلاح عتیقه زبانزد دوستان مشترکمان است. همین مسأله باعث شده تا تمام جمعه‌های ۵-۶ سال اخیرش را در جمعه بازار تهران بگذارند. یکی از آن سرگرمی‌هایی که گاهی من را هم در جمعه بازار گیر می‌اندازد.
چندی پیش در حال بررسی برگه لاهیجان در ویکی‌پدیا بودم که برخوردم به نام لاهیجان در نقشه ادریسی که در سال ۱۱۵۴ میلادی (۵۳۲ هجری شمسی) رسم شده بود (اندازه بزرگ‌تر). نکته جالب در این است که برخلاف نقشه‌های مرسوم فعلی جنوب نقشه به سمت بالاست. در ضمن اسامی اماکنی چون بلغار، افرنسیه (فرانسه)، جرمانیه (آلمان)، الصین (چین)، سلسله جبال واق واق و یأجوج و مأجوج است. دیگر آن‌که دور تا دور دنیای آن‌روز از نظر رسم‌کنندگان این نقشه رشته کوه قرار دارد. لابد برای آن‌که آب از دایره زمین بیرون نریزد!
تمام این مقدمه برای این است که بگویم وقتی که امروز در وبگردی‌هایم به سایت کتابخانه کنگره آمریکا رسیدم، یک بخش مخصوص نقشه‌های قدیمی پیدا کردم که بلافاصله من را به یاد افشین انداخت.
در این بخش شما نقشه‌های بسیار جالبی پیدا می‌کنید که می‌تواند ساعت‌ها شما را سرگرم کند.
برای مثال وقتی با کلمه Persia در بانک نقشه‌ها جست‌وجو می‌کنید، به ۲۲ مورد می‌رسید که همه‌شان با کیفیت بالا قابل دانلود هستند.