دستنوشتههای نیما اکبرپور
فیلم کوتاه مصدق پایان‌نامه تحصیلی روزبه دادوند کارگردان ایرانی‌تبار مقیم لس‌آنجلس است. فیلمی درباره دوره کوتاهی از زندگی دکتر محمد مصدق در دوران تبعید در احمدآباد. کل فیلم در کالیفرنیا فیلمبرداری و به زبان انگلیسی و بخش‌هایی به فارسی ساخته است. فریبرز داوودیان نقش محمد مصدق را بازی کرده کارگردان برای درک بهتر از محیط به ایران و احمدآباد سفر کرده است. این فیلم در تابستان امسال به پایان رسیده و در چند جشنواره هم به نمایش در آمده است.
تریلر این فیلم را ببینید.
بریتیش پاته یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های رسانه‌ای در جهانه. سابقه این رسانه برمی‌گرده به سال‌های ۱۸۹۰ به بعد در پاریس یعنی زمانی که بنیانگذارش چارلز پاته پیشگام توسعه تصاویر متحرک شد.
اونها بعدها در سال ۱۹۰۲ در لندن مستقر شدند و در سال ۱۹۱۰ شروع به تولید دوهفته‌گانه تصویری از اخبار جاری کردند که Pathe Gazette نام داشت. پس از جنگ جهانی اول آنها شروع به تولید فیلمهای کوتاه خبری کردند که در سینماها نمایش داده می‌شدند. به این نوع فیلمهای خبری سینمگزین گفته می شد که البته این واژه امروز مفاهیم دیگری رو هم در بر می‌گیره. در سال ۱۹۳۰ آنها به تولید برنامه‌های خبری هفتگی رو شروع کردند که حوزه‌هایی مثل سرگرمی، فرهنگ و مسائل مربوط به زنان رو پوشش می‌داد. در سال ۱۹۷۰ اونها بعد از تولید ۳۵۰۰ ساعت فیلم و ۹۰ هزار آیتم مجزا تولید فیلمهای خبری رو متوقف کردند.
این محتوای تولیدی در طول ۳۰ سال گذشته به طور گسترده در سراسر جهان در برنامه‌های تلویزیونی، فیلمهای خانگی، آگهی‌های تبلیغاتی، تولیدات شرکت‌ها، و اخیراً روی وب استفاده می‌شه. این تولیدات رو می‌تونید به طور رایگان روی وب‌سایت ببینید. در واقع پیش‌نمایش اونها رایگانه اما برای استفاده تجاری و حرفه‌ای نیاز به مجوزهایی دارید که می‌تونید از همین سایت تهیه‌شون کنید.
می‌تونید از بخش پایین سایت، فیلم‌ها رو بر اساس دسته‌بندی هم پیدا کنید. اما فیلمهای مستند بسیار قدیمی و جالبی از ایران و مسائل مربوط به اون در این سایت هست که می‌تونید با جست‌وجو پیداشون کنید. برای مثال نگاهی بندازید به ویدئوی سفر دکتر محمد مصدق به قاهره و استقبال جمعیتی که با بریتانیا مخالف بودند و از تلاش‌های مصدق خرسند.
گربه و کودتا یا The cat and the coup یک بازی مستند رایگانه درباره گربه دکتر مصدق یعنی اولین نخست‌وزیر منتخب مردم ایران.
بازی به صورت یک بازی معمایی فیزیکی ساده هست که به شکل یک کتال داستان لبریز از مینیاتورهای ایرانی ساخته شده. موسیقی این بازی کاریه از گروه Nine Inch Nails که یک گروه موسیقی صنعتی آمریکاییه. اگه شما حتی به عنوان یک خارجی یک ربع از وقتتون رو به این بازی اختصاص بدید، چیزهای زیادی از تاریخ ایران و فوبیای آمریکا و انگلیس از کمونیسم و کودتای سیا در ایران متوجه خواهید شد.
بازی در روزهای پایانی زندگی محمد مصدق شروع می‌شه و شما گربه رو که پایین بستر مصدق خوابیده، کنترل می‌کنید. برای این کار فقط باید از کلیدهای جهتدار (همون که روشون فلشه) و کلید فاصله استفاده کرد.
بعد از اونه که شما با دکتر مصدق و اتفاقات زندگیش همراه می‌شید و باهاش زندان، کودتایی که باعث براندازیش شد، ملی شدن صنعت نفت و سر و کله زدنش با وینستون چرچیل و آیزنهاور رو تجربه می‌کنید.
هر بخش از این معمای کوچیک شما رو به سادگی با خودش درگیر می‌کنه. شما در واقع گربه‌ای هستید که همراه مصدق داستان زندگیش رو مرور می‌کنید.
مراحل مختلف این بازی کوتاه، جعبه‌هایی هست که هر کدومش مقطعی از تاریخ رو روایت می‌کنند. بازی دوبعدیه و تعادل همراه با پیدا کردن راه درست برقراری تعادل رمز مهم بازیه.
این اپلیکیشن مخصوص آی‌پد، یک بازگویی گرافیکی از کودتای ۱۳۳۲ هست که با حمایت سازمان سیا که در ایران اتفاق افتاد. نام رمزی عملیات سازمان سیا، عملیات آژاکس بود. این اپلیکیشن بهتون اجازه می‌ده تا در تاریخ فرو برید و با استفاده از تصاویر جذاب گرافیکی، تجربه دلچسبی از خواندن کتاب «تمام مردان شاه» به دست بیارید.
کتاب «همه مردان شاه»، به نوعی روزشمار وقایع قبل و بعد از این کودتا هست (بیشتر). این کتاب که به زبان انگلیسی نوشته شده، برای اولین بار جامعه آمریکا رو با دخالت‌های سازمان سیا در دولت دکتر مصدق آشنا کرد و واقعاً تأثیرگذار بود. به شیوه‌ای که حتی نمایشنامه اپرایی هم توسط مایکل مین نوشته شد و در شهرهای مختلف آمریکا به روی صحنه رفت.
این اپلیکیشن پر از جلوه‌های بصریه و باعث می‌شه که به جای مطالعه یک کتاب متنی، با تصاویر کارتونی و به نوعی کمیک استریپ مواجه بشید.
متآسفانه نسخه‌ای از این اپلیکیشن برای آیفون موجود نیست و البته قیمتش هم ۹۹ سنت یا همون یک دلاره. بهتون توصیه می‌کنم گزارش جالب بهمن کلباسی رو درباره این اپلیکیشن ببینید.
مجله تایم یک هفته‌نامه معروف آمریکایی است که از سال ۱۹۲۳ منتشر می‌شود و همواره به خاطر حاشیه قرمز رنگ خود معروف بوده است. [+] این حاشیه قرمز تنها یک بار و آن هم به مناسبت یازدهم سپتامبر به رنگ سیاه تغییر یافت. تصویر روی جلد این هفته‌نامه از دیرباز مورد توجه واقع شده و تایم از سال ۱۹۲۷ هم چهره سال معرفی می‌کند. انتخاب نهایى بر عهده دبیران این نشریه هفتگى است که از طریق مشاوره با خبرنگاران و گزارشگران ارشد خود به این انتخاب می‌رسند. در این انتخاب، چهره فردى براى جلد آخرین شماره سال تایم انتخاب مى‌شود که بیشترین تأثیر را بر اخبار و زندگى انسان‌ها اعم از مثبت یا منفی گذاشته باشد. به عنوان مثال سال ۱۹۳۸ چهره هیتلر و در سال ۱۹۳۹ و سال ۱۹۴۲ چهره استالین بر روى جلد تایم نقش بست. [+] این مجله در مواردی هم موضوعاتی متنوع را به روی جلد برده و مثلاً چندی پیش روی جلد تایم، اعضای تیم گوگل جا خوش کردند. [+]
روی جلد این هفته مجله تایم، به محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور فعلی ایران اختصاص یافته است که حاوی مقاله و گفت‌وگوی با او (لینک ترجمه) است.
از لحاظ آماری تا کنون هفده بار شخصیت‌های ایرانی به روی جلد مجله تایم رفته‌اند. از این میان پنج بار آیت‌الله خمینی، پنج بار محمدرضا شاه پهلوی، سه بار رضا شاه پهلوی، دو بار محمد مصدق، یک بار علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی به همراه رونالد ریگان و این بار هم محمود احمدی‌نژاد روی جلد رفته‌اند و یک بار آیت‌الله خمنی و یک بار هم محمد مصدق مرد سال تایم شدند.
روجلدهای مربوط به شخصیت‌های ایرانی را می‌توانید در دنباله این مطلب مشاهده کنید. برای بزرگ‌نمایی هر جلد روی آن کلیک کند.
پ.ن: اگر بحث‌های توی نظرات را دنبال کنید می‌بینید که صحبت از یک مجله دیگر تایم است که روی جلدش علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی بود. تصویر این جلد را به کمک سینا یافتم.
هفته‌نامه چلچراغ- به سرعت اخبارش روی اینترنت پخش می‌شود: یک گروه موسیقی راک، یک اپرای راک درباره تاریخ ایران در دوره مصدق و کودتای ۲۸ مرداد، که باعث شد یک حکومت ملی سقوط کند، اجرا کرد. (داستانش را ما ایرانی‌ها خوب می‌دانیم).
آدرس‌ها را که دنبال می‌کنی، می‌رسی به سایت رسمی خواننده‌ای به نام مایکل مین (Michael Minn). توی صفحه مربوط به این آلبوم نوشته‌اند:
«مصدق یک داستان حقیقی است از کودتایی که توسط سازمان سیا هدایت شد و در سال ۱۹۵۳، شاه ایران را منصوب کرد.»
این آلبوم که به انتقاد از سیاست‌های آمریکا در آن دوران می‌پردازد، بنابر نوشته‌های موجود در سایت، از مراجع و منابع معتبری در زمینه تاریخ ایران در آن دوره استفاده کرده است و توانسته که رتبه برتر را در جشنواره بین‌المللی Fringe نیویورک در سال ۲۰۰۴ کسب کند.
مایکل مین و اجرای تئاتر موزیکال مصدق
مایکل مین از سال ۱۹۸۰ کار ترانه‌سرایی را آغاز کرد و کار خود را با نوشتن آثاری موزیکال برای تئاتر ادامه داد. روزنامه نیویورک تایمز در مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۰ منتشر کرد، ناگفته‌هایی از وقایع کودتای ۲۸ مرداد را بیان کرد که به تازگی از طبقه‌بندی محرمانه سازمان سیا خارج شده بود و بیانگر دخالت مستقیم سازمان سیا در هدایت این کودتا بود. کودتایی که نتیجه‌اش به دوره جدیدی از دیکتاتوری محمدرضا شاه و تورقی نامیمون در تاریخ کشور ایران منجر شد. هنگامی که مایکل مین این مقاله را مطالعه کرد، ذهن او آرام آرام به سمت ساخت اثری در این باره سوق یافت. تا آنجا که در سپتامبر سال ۲۰۰۳ کار نوشتن این اثر را آغاز کرد. موازی با شروع نوشتن این اثر، وی مطالعات خود را در این زمینه وسعت بخشید و حتی آخرین کتاب منتشر شده را با نام «همه مردان شاه» که در سال ۲۰۰۴ منتشر شده بود، خواند. پس از تکمیل این اطلاعات بود که این اثر را با نام مصدق و به صورت یک راک اپرا در پنجاه و یکمین سالگرد این کودتا به روی صحنه آورد. این اجرا که حدود ۴۵ دقیقه و عبارت از ۱۲ صحنه موزیکال به طول انجامید، در سالن تئاتر کوچکی در مناطق جنوبی نیویورک به روی صحنه رفت. یعنی در یکی از سالن‌های جشنواره‌ای بین‌المللی با نام تئاتر حاشیه یا Fringe که صدها اجرا با شرکت بیش از ۲۰۰ گروه نمایشی در آن شرکت داشتند.
این راک اپرا به این شیوه اجرا شد که خوانندگان و نوازندگان گروه مایکل مین، در بخش‌های نمایش، نقش‌های متعددی را به جای شاه، مصدق و مأموران سیا بازی می‌کردند. این اجرا با قطعه‌ای به نام Dreaming of Persia آغاز می‌شود که داستان آن مربوط به سخنرانی مصدق در مجلس در جهت ملی کردن صنعت نفت ایران و پیامدهای آن است و به جلسه‌ای در سازمان سیا می‌رسد که منجر به برگزاری یک کودتا در ایران می‌شود. در یکی از مصاحبه‌هایی که مایکل مین داشته است، به این نکته اشاره کرده که یک انگیزه او در نوشتن این اثر، این بود که فکر می‌کند آمریکایی‌ها باید با گوشه‌های تاریخ خودشان آشنا بشوند، به خصوص به خاطر شباهت‌هایی که کودتای ضدمصدق با آنچه اینک در عراق می‌گذرد ممکن است وجود داشته باشد.
مایکل مین قرار است که در دو شهر دیگر آمریکا کنسرت داشته باشد.
اطلاعات کامل را می‌توانید در آدرس پیدا و تمام آهنگ‌های مربوط به این اپرا راک را به صورت mp3 دریافت کنید.