هفته‌نامه چلچراغ– می‌خواهم بگویم که ما در یک مرحله گذار نرم‌افزاری به سر می‌بریم. اگر بخواهم این جمله را دقیق‌تر توضیح دهم، باید بگویم که نویسندگان نرم‌افزار هر چه بیشتر به سمتی می‌روند تا فاصله کاربران عادی و کاربران حرفه‌ای را کمتر کنند.
در گذشته‌ای نه چندان دور هر فرد برای آن که سایتی داشته باشد تا به روزرسانی آن را خودش کنترل کند، مجبور بود با صرف هزینه‌های زیاد، به یک برنامه‌نویس حرفه‌ای پول بدهد تا او سایت مورد نظرش را طراحی کند. به تدریج نرم‌افزارها یک گام به پیش رفتند. حالا نوبت این بود که نرم‌افزارهایی به بازار بیاید که خودتان برایش تعریف کنید که چه می‌خواهید. شما به عنوان یک کاربر آشنا به اینترنت می‌توانستید با استفاده از این نرم‌افزار-ابزارها و بدون کمک گرفتن از برنامه‌نویسان حرفه‌ای آن چیزی را که خودتان نیاز دارید، بسازید. این که می‌گویم برنامه‌نویسی در یک مرحله گذار به سر می‌برد دقیقاً یعنی آن که حالا هر کاربری می‌تواند به سادگی یک اورکات برای خودش بسازد یا سایتی شبیه به بالاترین.
اگر نمی‌دانید که اورکات یا بالاترین چه هستند، بهتان توصیه می‌کنم به خواندن این نوشته ادامه ندهید. به طور مختصر می‌گویم که اورکات یک شبکه اجتماعی مجازی و بالاترین یک سایت اشتراک لینک‌ها و رده‌بندی اخبار بر حسب امتیاز کاربرانش است. حالا این که چطور می‌توانیم یک اورکات یا بالاترین برای خودمان داشته باشیم، بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید.
من اورکات خودم را می‌خواهم
سایت اورکات در زمان راه‌اندازی خودش واقعاً یک نیاز بود. تولد شبکه‌های مجازی توانست یک تحول بزرگ در روابط کاربران اینترنتی ایجاد کند. این شبکه‌ها به نوعی تکامل گروه‌های کاری اینترنت بودند که در سایت یاهو به وضوح مشاهده می‌شدند. محلی برای گردآوری افرادی که علایقی مشترک دارند. با شیوع تب اورکات در سراسر دنیا به تدریج این سایت برادرخوانده‌های بی‌شماری پیدا کرد. سایت‌هایی مانند گزک و کلوب، سایت‌هایی برای پوشش عطش بی‌انتهای این نیاز بودند. راهی که شبکه‌های اجتماعی مجازی همان راهی را طی کردند که وبلاگ‌ها قبل از آن پیموده بودند. وبلاگ‌های تخصصی نسل دوم وبلاگ‌ها بودند و به همین ترتیب شبکه‌های اجتماعی مجازی سر برآوردند.
حالا امکانی پیدا شده تا شما هم بتوانید اورکات دلخواه خودتان را بدون آن که دانش برنامه‌نویسی داشته باشید، بسازید. سایت «نینگ» این امکان را در اختیارتان قرار می‌دهد. شما می‌توانید در این سایت عضو شوید و به عضویت اورکات‌های بی‌شمار آن در بیایید یا آن که اورکات مورد نظرتان را با موضوع دلخواهتان در عرض چند دقیقه بسازید و عضوگیری کنید. هیچ فرقی ندارد که اورکاتی برای بر و بچس ساکن بالامحله بسازید یا اورکات طرفداران سنگ، کاغذ، قیچی. حالا بروید و یک اورکات اختصاصی چلچراغی‌ها بسازید و خبرش را به من ایمیل کنید تا شماره بعد معرفیش کنم. (این هم اورکات چلچراغی)
من بالاترین خودم را می‌خواهم
دیگر قرار نشد لج کنید. ساخت بالاترین اختصاصی را هم یادتان می‌دهم اما این دلیل نمی‌شود که بدعادت شوید و فردا بگویید «من یاهوی خودم را می‌خوام» یا «گوگل من کو؟». تضمین نمی‌دهم که چطور برای خودتان یاهو یا گوگل بسازید فقط می‌گویم که امکانش هست. بقیه‌اش با خودتان.
حالا شما می‌توانید برای موضوعی خاص یک بالاترین (که نمونه خارجی‌اش سایت digg است)، بسازید. فرض کنید که الان جشنواره فیلم فجر است و شما می‌خواهید یک بالاترین اختصاصی جشنواره فیلم فجر بسازید تا با جمع‌آوری لینک‌های مرتبط با این موضوع که در سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلف نوشته شده‌اند، سیستم امتیازدهی به لینک‌ها را راه‌اندازی کنید. کافی است که به سایت کورانک بروید و به سرعت یک بالاترین اختصاصی برای موضوع دلخواهتان بسازید. نظرتان درباره یک بالاترین چلچراغی چیست؟ لینک تمام مطالب چلچراغ و نقدهای شما را در آن قرار دهید و به هر یک امتیاز مثبت یا منفی دهید. اگر ساختید، آدرسش را برایم بفرستید. (این هم بالاترین چلچراغی)
شبکه‌های اجتماعی نسل جدید
گفتیم که شبکه‌های اجتماعی جدید به سمت تخصصی شدن پیش رفته‌اند. روزی نیست که یک سایت جدید شبکه اجتماعی پیدا نشود که به موضوعی جدید نپرداخته باشد. شما می‌توانید شبکه‌هایی در زمینه فیلم، موسیقی توریسم و بازی‌های کامپیوتری روی اینترنت پیدا کنید.
یکی از شبکه‌هایی که کاربردی جالب پیدا کرده، سایتی است موسوم به «واکوپا» (نوشته مزیدی عزیز را در این باره بخوانید).
بعد از ثبت‌نام در این سایت یک نرم‌افزار کوچک دانلود می‌کنید. کاری که این نرم‌افزار انجام می‌دهد این است که پس از نصب، از نرم‌افزارهای مورد استفاده شما فهرست‌برداری کرده، آنها را در سایت خود ثبت می‌کند. حالا این فهرست‌برداری به چه دردی می‌خورد؟
شما در این سایت یک صفحه دارید و مانند شبکه‌های مجازی دیگر، دوستان خود را به صفحه خود اضافه کرده‌اید. در ضمن عضو کلوپ‌ها و گروه‌هایی هستید که در کنار صفحه درج شده‌اند. فهرست‌برداری از نرم‌افزارهای و زمان استفاده‌شده برای تمام اعضا انجام می‌شود. حالا شما می‌توانید بفهمید که دوستانتان از چه نرم‌افزارهایی استفاده می‌کنند. هر نرم‌افزار در چه دسته‌ای قرار می‌گیرد. سایت و محل دریافت آن نرم‌افزار کجاست. و صدها اطلاعات به درد بخور دیگر از قبیل آن که نرم‌افزارهای محبوب گروه روزنامه‌نگاران یا گرافیست‌ها کدامند یا فرضاً اعضای کلوب ایرانیان بیشتر از چه مرورگری برای مشاهده صفحات اینترنت استفاده می‌کنند.
مثال دیگری از شبکه‌های نسل جدید، سایت «ایمیجینی» است. این سایت به شما پیشنهاد می‌دهد که با چه کسانی ارتباط ایجاد کنید. در واقع به جای آن که شما دوستانتان را فهرست کنید، این سایت با توجه به فعالیت‌ها و علاقمندی‌هایتان، دوستانتان را به شما پیشنهاد می‌دهد.
این سایت طی مراحل مختلف از شما سؤالاتی می‌پرسد و در پایان با توجه به علایقتان، افرادی را فهرست می‌کند و دوستانی را به شما پیشنهاد می‌دهد که برای مثال فیلم‌های مشابه شما را می‌بینند یا کتاب‌هایی را مطالعه می‌کنند که در ژانر مورد علاقه شماست. به این ترتیب علاوه بر آن که این سایت یک تست شخصیتی از شما می‌گیرد، دوستانی می‌یابید که مانند شما فکر می‌کنند هر چند این امر، هیچگاه قطعی نیست و احتمال اشتباه توسط ماشین همواره وجود دارد.
خوشحالم که هر بار اینجا میام حرف تازه‌ای واسه یاد گرفتن هست. ممنون.
خیلی این مطلبت به درد ما خورد. مایی که هر سایتی رو یه بارم که شده تست می‌کنیم، الان اینایی که گفتی خیلی به درد کارامون می‌خوره… ممنون…