سینما

گاهی آدم یه چیزهایی که دائم جلوی چشمش هست رو نمی‌بینه. حالا شده حکایت من و بعضی از این سایت‌ها. روزی نیست که چند تا ویدئوی یوتیوب رو نبینم یا گذرم به اونجا نیفته. اما نمی‌دونم چی شده بود که گذرم به ویدئوکلوپ یوتیوب نخورده بود. شاید هم بد نباشه اسمش رو بذارم سینمای یوتیوب. هر چی باشه از ویدئوکلوپ آدم فیلم اجاره می‌کنه اما توی سینما، می‌شینه و فیلم نگاه می‌کنه. به هر حال برای استفاده از سینمای یوتیوب، نیازی به خرید بلیت ندارین. هر چند فیلم‌هاش خیلی هم درجه یک نیستن، اما توشون تک و توک فیلم خوب هم پیدا می‌شه. یوتیوب جان هم پول داده و حق پخششون رو خریده، اینه که تماشاش عذاب وجدان هم نداره!
به هر حال این شما و این هم سینمای یوتیوب که می‌تونین با خیال راحت لم بدین و فیلمتون رو آنلاین ببینین. البته با اوضاع سرعت داغان اینترنت، من تضمینی نمی‌کنم که بدون سکته بشه فیلم رو دید. فیلم‌ها دسته به دسته، با نظم و ترتیب یک جا نشسته‌اند و می‌تونین بر اساس حروف الفبا یا موضوع یا محبوبیت انتخابشون کنین. من نمی‌دونم این بخش یوتیوب از کی افتتاح شده. این رو گفتم نیاین سرکوفت بزنین شونصد ساله هست و حواست کجاست عمو و اینا.
یادم اومد چند روز پیش یکی توی توییتر یا فرندفید یا همچین جایی نوشته بود که دنبال یه مرجع تریلر یا آنونس فیلم می‌گرده. حالا که دور همیم، بد نیست از همین تریبون اعلام کنم که یوتیوب جان، یه همچین بخشی هم داره که اینجاست. باشد که حالش را ببرید و این قدر غر نزنید که با همین چماق‌های مخصوص تنبیه اختشاشگران یوتیوب‌دوست آشنا خواهید شد.

نه این که همه چیزش خوب باشه‌ها اما خوبی‌هاش رو باید گفت. نه برای این که دل کسی بسوزه. برای این که مثل دفترچه خاطرات ثبت بشه و بمونه. مثل همه چیزهای دیگه‌ای که توی این هفت-هشت سال نوشتم.
دیشب رفتم فیلم سرود کریسمس رو دیدم. همون داستان معروف چارلز دیکنز که شخصیت معروفش اسکروج رو تقریباً همه می‌شناسن. فیلم انیمیشن سه‌بعدی که باید با عینک ۳D دیده می‌شد. این دومین فیلمی هست که من به صورت سه‌بعدی می‌بینم و بیشتر از داستانش، دیدن شخصیت‌ها و اشیایی که توی هوا پرواز می‌کنن، من رو متحیر کرده.
قبل از شروع فیلم هم آگهی‌های زیادی پخش شد که بسیاری از اونها هم تبلغیات فیلم‌های سه‌بعدی دیگه‌ای بودن که به زودی روی پرده سینما میان و این صنعت داره یک قدم بزرگ دیگه برای عمومی‌سازی این شیوه پخش می‌کنه. دیگه بچه‌هایی که برای دیدن فیلم به سینما میان، براشون عادی می‌شه که فیلم رو باید سه‌بعدی دید.
توی این چند سال چه اتفاقی افتاده؟ بچه دوستم وقتی چهار دست و پا می‌رسه به کامپیوتر باباش، می‌دونه که اگه دکمه پاور رو بزنه، کامپیوتر رو خاموش می‌کنه و حال باباش رو می‌کنه تو قوطی. این بچه مسلماً طور دیگه‌ای تربیت می‌شه تا منی که کامپیوتر رو برای اولین بار توی دانشگاه دیدمش! اون وقت دانشمندها هم تا چند سال دیگه لابد اعلام می‌کنن، دیدن فیلم سه‌بعدی خلاقیت را در انسان افزایش می‌دهد و این جور اخبار که روز به روز دارن زیادتر می‌شن.
یکی دیگه از بخش‌های طوفان فکری که دیشب توی مغزم می‌پیچید این بود که چند سال دیگه باید طول بکشه تا این امکان توی شهرهای ایران فراهم بشه؟ کاری به امکان تولیدش ندارم. یعنی حتی به مخیله‌ام هم خطور نمی‌کنه که حالاحالاها تکنولوژی تولید فیلم‌های سه‌بعدی توی ایران فراهم بشه. اما حتی مردم ما لیاقت دیدن و تماشای چنین فیلم‌های رو هم ندارن؟ البته این فیلم‌ها رو اگه بخوان پخش هم بکنن، باید کلی قیچی‌کاری بشه! تلویزیونش که دوست‌دختر توی کارتون رو تبدیل می‌کنه به خواهر و توی سریالش اگه زنی جلوی شوهرش پرپر بشه، شوهر چون بهش محرم نیست، نمی‌تونه دست بهش بزنه و زن همسایه رو صدا می‌کنه یا زنه با مانتو و روسری می‌ره تو تختش. طبیعیه که سینماش هم تفاوت چندانی با تلویزیونش نخواهد داشت.
دیگه این تکنولوژی‌ها، خارج از مرزهای ایران یک چیز لوکس محسوب نمی‌شه. دیگه جزو امکانات عادی و در دسترسه. دیگه نمی‌شه گفت حالا مونده تا همه‌گیر بشه. نمونده. اومده. رد شده. گذشته. کی می‌خواین بهش برسین آقایون؟

فیلم کوری رو امروز دیدم. قبل از این بارها کتابش رو که شاهکار José Saramago (ژوزه ساراماگو) است خونده بودم. فیلمش چندان به قدرت کتابش نیست اما دیدنیه واقعاً. قدرت کتاب در اینه که موضوع توی تخیل بیشتر از فیلم برجسته می‌شه. یکی از ویژگی‌های این داستان در فرم نوشتاریش اینه که نویسنده هیچ‌وقت از کسی اسمی نمی‌بره. به عبارت دیگر شخصیت‌های کتاب بی‌اسم هستن. همه جا اونها رو با یه صفت می‌بینیم. مثلاً چشم‌پزشک، پیرمرد چشم‌بندزده یا دختر عینکی. این باعث می‌شه از همون اول از همه اونها یک تصویر بسازیم که مهم‌تر از اسمشونه. در ضمن ساراماگو علاقه‌ای هم به استفاده از نقطه و ویرگول و نشانه‌های مشابه نداره و این فهم نوشته‌ش رو برای خواننده کمی پیچیده می‌کنه (بخشی از کتاب رو بخوانید).
اما فیلم هم روایت همین داستانه. کوری سفید نه سیاه باید یک جور تقاص پس دادن انسان‌ها باشه به رفتار غیراخلاقیشون. یک پایان دنیا که عامل تخریبش از درون انسان‌ها میاد و کمی عجیب‌تر از یک ویروس عادیه. بازگشت به حیوانیت و در کنار همه اینها یک زن که نماد عشق واقعیه و تنها کسیه که کور نشده. یک راهنمای ارشد، یک فرشته نجات یا با کمی اغراق چیزی شبیه به یک پیامبر اما نه آسمانی. خیلی از نماهای فیلم از روی یک زمینه سفید شروع می‌شن تا حس کوری سفید رو به بیننده القا کنه.
از فیلم لذت بردم. تأثیرگذارترین بخشش جایی بود که زنانی که برای غذا مجبور به خودفروشی به عده‌ای کور دیگر شدن، تا بقیه از گرسنگی نمی‌رن، جسد یکیشون رو روی دست برمی‌گردونن به خوابگاه. دیوانه‌کننده بود این پلان!

زیگ‌زاگ– آزاده صمدی بازیگری است که کار خود را از تئاتر آغاز کرده و فارغ‌التحصیل رشته نمایش از دانشگاه سوره و آموزشگاه کارنامه است. بینندگان ایرانی، بازی او را در حال حاضر از شبکه سه سیما و در مجموعه «راه بی‌پایان» می‌بینند. با او به گفت‌وگو نشستیم برای آن که بدانیم به عنوان بازیگری که هنوز در ابتدای راه است، چه نگاهی به «حرفه‌ای بودن» دارد:
«یک آدم حرفه‌ای در هر زمینه‌ای یعنی یک شغلی داره که اون رو به عنوان حرفه انتخاب کرده و از این راه امرار معاش می‌کنه.»
پس هر کسی که شغلی دارد، حرفه‌ای است؟
هر کسی که هر شغلی داره حرفه‌ای نیست ولی حرفه‌ا‌ش اینه.
پس من سؤالم را یک جور دیگر می‌پرسم. این اصطلاح «حرفه‌ای بودن» یعنی چی؟
یعنی این آدم مؤلفه. یعنی یک سبکی داره که متمایزش می‌کنه از بقیه آدم‌هایی که حرفه‌شون اینه. حرکت رو به جلویی داره و یک ذره شاخص‌تر از آدم‌های دیگه هست.
یعنی این آدم، چه پارامترها یا نشانه‌هایی دارد که به نظرت حرفه‌ای یا مؤلف می‌رسد؟
این پارامترها رو می‌تونم دو بخش تقسیم کنم. مثلاً یک کارگردانی که دکوپاژش آماده‌ست، وقتی میاد سر صحنه، می‌دونه چی می‌خواد. این بخش کاریشه که به تجربه برمی‌گرده و حتی به شعور، به میزان مطالعه و به درکش. بخش دیگه هم مقوله رفتاریه. مثلاً کارگردانی که زودتر از همه سر صحنه حاضر می‌شه، یعنی این کارگردان کارش براش مهم هست، عواملش براش مهم هستن و اگه چیزی براش مهیا نیست می‌تونه با رفتارش همه عوامل رو به خدمت بگیره. تقابل دو تا بازیگر یا یک کارگردان با بازیگر و نوع برخوردشون و حتی استفاده از واژگان مناسب، نشان‌دهنده حرفه‌ای بودن اونهاست. به نظر من این رفتار کاری و اخلاقی در کنار هم می‌تونه بگه یک آدم چقدر حرفه‌ایه.

ادامه

زیگ‌زاگ– چشم‌هایت از روی بازوهایش حرکت می‌کنند تا می‌رسند به انتهای دست‌های باندپیچی‌شده که در میانه ساعد متوقف مانده‌اند. برق فشار قوی اما آسیب‌های خود را تنها به همین نقطه محدود نکرده است. انگشتان پای مصطفی کرمی هم بر اثر حادثه‌ای در حین تصویربرداری یک فیلم، آن قدر آسیب دیده‌اند که پزشکان مجبور شده‌اند آنها را نیز قطع کنند. علاوه بر این، برخی ماهیچه‌ها و نسوج داخلی نیز از بین رفته و باید به تدریج عمل و برداشته شوند.
مصطفی کرمی دانشجوی سال سوم رشته کارگردانی موسسه آموزش عالی سوره، دستیار فیلمبردار گروهی بود که برای ساخت این فیلم در روستای «جلین» از توابع گرگان به سر می‌برد. موضوع فیلم «کاغذ باد» به کارگردانی موسی پایین‌محلی و تهیه‌کنندگی حوزه هنری استان گلستان، سرقت کابل‌های برق است؛ اما برق، خود نقشی دیگر بر عهده‌ گرفته و اندام‌های مصطفی را می‌رباید.
مصطفی می‌گوید: «قرار بود صحنه‌ای را بگیریم از بادبادکی که به یک کابل برق گیر کرده. قرار شد تا از زاویه بالا‌ فیلمبرداری کنیم. با برق منطقه‌ای هماهنگ کردیم. به ما اطمینان دادند که تا ارتفاع یک و نیم متری بالای سرم هیچ گونه برقی وجود ندارد. سیم‌های متصل به ترانس، شل بود. پس از مدتی یکی از آنها آزاد شد و حادثه اتفاق افتاد».

ادامه