سایت خود را کمی حرفه‌ای‌تر طراحی کنیم

با تولید نرم‌افزارهای بسیاری که برای طراحی وب در نظر گرفته شده‌اند، امروزه به تقریب می‌توان گفت که هر فرد با حداقل معلومات کامپیوتری می‌تواند صفحات وب خود را تولید نماید. اما آن چه که باعث تفاوت یک طراحی حرفه‌ای با یک طراحی آماتور می‌شود، رعایت برخی نکات کوچک اما مهم است. در نظر گرفته این قوانین نانوشته باعث محبوبیت سایت خواهد شد و در نتیجه رضایت بازدیدکنندگان را در پی خواهد داشت. در این مطلب سعی شده تا هر آن چه از این نکات را که قابل دسته‌بندی است، بازگو نمایم:
۱- قبل از هر چیز بگذارید اصطلاح WYSIWYG را برایتان شرح دهم. این حروف خلاصه جمله What You See Is What You Get است که می‌توان آن را به این صورت ترجمه کرد: «هر آنچه که می‌بینید، همان را دریافت خواهید کرد.». شما با این اصطلاح بطور ملموسی برخورد داشته‌اید. زمانیکه شما با یک واژه‌پرداز مانند Microsoft Word کار می‌کنید، در حقیقت در حال استفاده از برنامه‌ای هستید که با همین روش طراحی شده است. به عبارت دیگر هر آن چه که شما بر روی صفحه نمایش خود می‌بینید، همان چیزی است که هنگام چاپ آن از چاپگر دریافت می‌کنید.
متأسفانه بر روی وب رعایت این روش تقریباً غیرممکن است. یعنی آن چه را که شما به عنوان یک طراح وب طراحی کرده‌اید، لزوماً همانی نیست که توسط بازدیدکنندگان دیده می‌شود. این تفاوت دریافت از امکانات سخت‌افزاری بازدیدکنندگان ناشی می‌گردد. زیرا که بازدیدکنندگان شما از امکانات مشابه کامپیوتر شما استفاده نمی‌کنند و همواره امکان این وجود دارد که کارت گرافیک و یا حتی تنظیمات صفحه نمایش آنها با شما متفاوت باشد.

۲- همواره این را به خاطر داشته باشید که طراحی یک صفحه وب با طراحی یک صفحه متنی مانند نامه متفاوت است. درست است که بعضی از کلیدهای کنترلی در یک واژه‌پرداز و یک ویرایشگر صفحه وب مشابه هستند ولی این دلیل نخواهد شد که از هر دو به یک صورت استفاده نمایید. پس اصول طراحی وب با طراحی یک صفحه متنی متفاوت است.
۳- نکته‌ای که شاید اکثراً به آن توجهی ندارند این است که تعداد زیادی از کاربران ناچاراً و یا به دلخواه خود صفحات را در حالت گرافیکی مشاهده نمی‌کنند. درست است که گرافیک جلوه صفحات وب است و به آن نمایی زیبا می‌بخشد اما باید در نظر داشته باشید که دست کم یک میلیون نفر از کاربران اینترنت جزو دسته مذکور هستند. پس صفحات خود را طوری طراحی کنید که این افراد هم به راحتی قادر به استفاده از آن باشند. استفاده از متون در فرمت گرافیکی مشکل فراوانی را برای آنها فراهم می‌کند، در طراحی خود این دسته را هم در نظر بگیرید.
۴- از استفاده کردن از اسکریپت‌هایی که جلوه‌های بصری دارند حتی‌الامکان پرهیز کنید. برخی از این اسکریپت‌ها ممکن است که در برخورد اول جالب به نظر برسند اما برخوردهای متعدد با آن، دلزدگی را برای بازدیدکنندگان دائم شما به همراه خواهد داشت. لابد می‌دانید که سرمایه‌های یک سایت بازدیدکنندگان دائم آن هستند پس از استفاده بی‌مورد از اسکریپت‌هایی مانند ساعت گردان به دور ماوس و رنگ‌های زمینه متغیر خودداری کرده و با این کار علاوه بر سریع کردن دانلود صفحه، مشترکان بازدید خود را فراری ندهید. بدانید که این گونه جذابیت‌ها تاریخ مصرف داشته و جلوه‌های بصری با تکرار جذابیت خود را از دست می‌دهند.
۵- و اما هسته اصلی یک سایت محتوای آن است. در نکته قبلی گفته شد که جذابیت ظاهری به مرور از بین می‌رود. با یک دیدگاه طنزگونه، جذب مخاطب برای یک سایت کمی مانند انتخاب همسر است. همان طور که زیبایی درونی یک فرد مهمتر از زیبایی ظاهری اوست، محتوای یک سایت هم ارزشمندتر از ظاهر آن است. درست است که افراد بسیاری برای سرگرمی به اینترنت مراجعه می‌کنند اما این دسته از افراد، کاربران حرفه‌ای نیستند. این است که شما با هر علاقمندی می‌توانید سایت خود را در همان زمینه ایجاد کنید و مطمئن باشید که در این گستره وسیع، همواره افرادی پیدا می‌شوند که در این علاقمندی‌ها مشترکاتی با شما دارند. آنها همان بازدیدکنندگان دائمی هستند. با پرمحتوا کردن سایت خود آنها را حفظ نمایید. مهم این نیست که شما به چه چیزهایی علاقمندید، ممکن است ماکت‌سازی، آشپزی، کامپیوتر و یا فضا باشد، شما می‌توانید در همان زمینه در سایت خود مطلب قرار دهید.
۶- بسیاری از کاربران از مرورگرهایی متفاوت از شما استفاده می‌کنند. در حالی که بیشتر کاربران بر طبق آمار از IE یا Netscape استفاده می‌نمایند (واقعاً می‌توان تا این حد به آمار متکی بود آن هم زمانی که بازار رقابت شدید است؟)، باید در نظر داشته باشید که افراد زیادی هم از آنها استفاده نمی‌کنند پس صفحات خود را طوری طراحی نکنید که فقط در یکی از آنها قابل مرور باشد. سایت شما باید طوری طراحی شود که عده‌ای از بازدیدکنندگان (که طبعاً سلیقه‌ای متفاوت از نظر مرورگر و مشترک از نظر علاقمندی دارند) از بازدید آن محروم نگردند.
۷- این نکته را بدانید که اصولا یک جستجوگر وب (وبگرد) برای رسیدن به جواب مورد نظر خود عجله زیادی دارد و قصد دارد که در کوتاه‌ترین زمان به موضوع خود دسترسی پیدا کند (۱۰ تا ۱۵ ثانیه بر طبق آمار). صفحاتی که حجم زیادی دارند و یا با گرافیک سنگینی طراحی شده باشند، سریعاً حوصله آنها را سر خواهد برد و قبل از این که مطالبتان را به نظرشان برسانید، صفحه سایت شما را بسته و سراغ سایت بعدی خواهند رفت. پس حجم صفحات خود را چه از نظر گرافیک (که قبلا درباره چگونگی آن مطلبی نوشتم) و چه از نظر طول مطالب کاهش دهید. لزومی ندارد که جملات خود را خلاصه کنید تا مطلبتان طولانی نشود. کافی است که آنها را دسته‌بندی کرده و در صفحات متعدد قرار داده و با فراپیوندها (Hyper Link) مطالب و صفحات را به هم مربوط نمایید.
۸- از قرار دادن تصاویر متحرک در سایت خود به مقدار زیاد پرهیز کنید. درست است که استفاده از تصاویر متحرک صفحه شما را زیبا می‌کند، اما استفاده از آنها بصورت متعدد مانند این است که به غذای خود زیادی نمک بزنید و مسلماً غذای شور به ندرت مورد پسند قرار می‌گیرد. این موضوع را برای تبلیغات احتمالی سایت خود هم در نظر بگیرید. وجود بنرهای تبلیغاتی متعدد (که معمولاً با افکت‌های مختلف طراحی می‌شوند) نه تنها باعث خستگی چشم بازدیدکنندگانتان می‌شود بلکه یک‌دستی طراحی و هماهنگی رنگ‌ها را در سایتتان آسیب‌پذیر خواهد نمود.
۹- جداول (به عبارت دیگر ستون‌های) موجود در صفحه خود را بطور ثابت مقداردهی نکنید. آنها را بصورت نسبی (درصدی) تنظیم کنید که در مونیتورها و مودهای نمایشی مختلف درصدی از عرض مونیتور باشند. اگر جداول شما مثلاً برای مود ۱۰۲۴ در ۷۶۸ طراحی شده باشد ممکن است که در مود ۸۰۰ در ۶۰۰ از صفحه بیرون بزند و به اصطلاح باعث اسکرول صفحه بصورت افقی گردد. این مسأله به هیچ وجه خوشایند بازدیدکنندگان نیست پس جداً از آن پرهیز نمایید.
۱۰- وقتی که برای جلب مخاطب در سیستمی عضو می‌شوید که با باز کردن یا بسته شدن سایت شما، سایت دیگری باز می‌شود در حقیقت مزاحمت برای بازدیدکننده خود ایجاد کرده‌اید. در این حالت هر چقدر هم که او از سایت شما راضی باشد، نباید امید چندانی به بازگشت مجدد وی داشت چرا که مزاحمت در وب هم آزاردهنده است. بگذارید که او با میل خود صفحه شما را به فهرست صفحات محبوب (Favorites) اضافه کند (Bookmark)، نه اینکه با پیغام‌ها و پنجره‌های متعدد حوصله او را سر ببرید. این را هم به خاطر بسپارید که استفاده از ترفندهایی که باعث پیش‌فرض شدن سایت شما در مرورگر بازدیدکننده می‌شود، ترفندی قدیمی است که جز مزاحمت نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.
۱۱- امروزه استفاده از فریم‌ها در طراحی وب کاری اصولی نیست. این مسأله برای بازدیدکنندگان مشکلات متعددی از قبیل سردرگمی در یافت و ثبت آدرس صفحات و چاپ مطالب موجود در صفحه به دنبال خواهد داشت.
۱۲- در به کار بردن فونت‌های صفحه خود دقت کنید. برخی از فونت‌ها هستند که بطور پیش‌فرض در سیستم عامل تمام بازدیدکنندگان موجودند (مانند فونت Tahoma). استفاده از فونت‌های فانتزی صفحه را تنها برای عده محدودی که آن فونت را نصب کرده‌اند قابل بازدید می‌سازد. اگر صفحه خود را برای فونت خاصی آماده کنید، بسیاری از بازدیدکنندگان یا نمی‌توانند مطالب را ببینند و یا آن را با فونت‌هایی دیگر خواهند دید که ممکن است نسبت‌های موجود در صفحه شما را به هم بزند. قرار دادن فونت شما برای دانلود در گوشه‌ای از صفحه هم دردی را دوا نمی‌کند. اغلب کاربران حوصله دانلود فونت مورد نظر شما را ندارند و این در حالی است که شما با این کار آنها را مجبور کرده‌اید که سایت را آن گونه که شما می‌خواهید ببینند نه آن گونه که خود می‌خواهند.
۱۴- صفحات داخلی و فرعی سایت خود را طوری طراحی کنید که مشخص باشد مربوط به کدام سایت است. بسیاری از بازدیدکنندگان مستقیماً وارد صفحات داخلی می‌شوند بدون آن که صفحه اول سایتتان را دیده باشند. پس لینک‌های صفحات دیگر را در صفحات داخلی تعبیه کرده و هویت سایت را در آنها هم مشخص نمایید.
۱۵- آیا می‌دانید که تنها ده درصد از بازدیدکنندگان قسمت‌های پایینی صفحه را می‌بینند؟ پس مطالب مهم را در قسمت‌های بالایی صفحه خود قرار دهید.
نکات فوق هر چند به تنهایی کوچکند اما در کنار هم عوامل تعیین کننده در محبوبیت یک سایت هستند و رعایت آنها برای طراحان حرفه‌ای وب ناگزیر است.