آگهی‌های گوگل برای ایرانیان آزاد می‌شود؟!

نویسنده میهمان: هومن کبیری پرویزی
امروز وزارت خزانه‌داری آمریکا به منظور حصول اطمینان از این که مقررات تحریم علیه ایران، موجب دلسردی شرکت‌ها برای ارائه ابزارهای ارتباطی به افراد در داخل ایران نمی‌شود، یک «راهنمای تفسیری» برای مجوز عمومی صادرات نرم‌افزارها و خدمات ارتباطی برای کاربران ایرانی منتشر ساخت که پیش از این در ۸ مارس ۲۰۱۰ صادر شده بود.

همانگونه که پیش‌تر در مقاله «میوه ممنوعه گوگل برای ایرانیان» اشاره شد، مجوزی عمومی برای «صادرات خدمات و نرم‌افزارهای مرتبط با تبادل ارتباطات شخصی از طریق اینترنت شامل مرور وب، بلاگ نویسی، ایمیل، پیام‌رسانی آنی و چت، شبکه‌های اجتماعی و به اشتراک گذاری فیلم و عکس از ایالات متحده آمریکا یا افراد آمریکایی به افراد ساکن ایران» صادر شده بود. با این شرط که این خدمات و نرم‌افزارها برای عرضه عمومی بوده و به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار گیرند.

علاوه بر این امکان صدور مجوزهای موردی  برای خدمات و نرم‌افزارهایی که شامل مجوز عمومی ذکر شده نمی‌شوند نیز امکان‌پذیر شده بود.
با صدور این مجوز عمومی، برخی خدمات و نرم‌افزارها در دسترس ایرانیان قرار گرفت اما اغلب شرکت‌های فناوری اطلاعات به این مجوز واکنشی محتاطانه نشان دادند. این محافظه‌کاری موجب شد تا بسیاری دیگر از خدمات و نرم‌افزارها کماکان در دسترس کاربران ایرانی نباشند.

حال با انتشار این راهنمای تفسیری مشخص می‌شود که نه تنها بسیاری از خدمات و نرم‌افزارهای رایگان بلکه آنهایی که تراکنش‌های مالی را شامل می‌شوند نیز در زمره موارد مجاز قرار می‌گیرند.
مطابق این راهنما صادرات خدمات و نرم‌افزارهای مطابق طبقه‌بندی زیر مجاز شناخته می‌شود. سایر خدمات و نرم‌افزارهایی که کاربری مشابه مثال‌های ذکرشده دارندهم برای کاربران ایرانی مجاز هستند:
•    ارتباطات شخصی (مانند نرم‌افزارهای پیام‌رسانی آنی Yahoo Messenger،Google Talk، Microsoft Live و سرویس‌های رایگان Skype)
•     به‌روزرسانی‌های نرم‌افزارهای ارتباطات شخصی
•    فضاهای ذخیره‌سازی اطلاعات (مانند Dropbox)
•    مرورگرها/به‌روزرسانی آنها (مانند Google Chrome، Firefox و Intemet Explorer)
•    افزونه‌ها (مانند Flashplayer، Shockwave و Java)
•    نرم‌افزارهای خوانش پرونده‌های متنی (مانند Acrobat Readers)
•    برنامه‌های کاربردی رایگان تلفن‌های همراه مرتبط با ارتباطات شخصی
•    خبرمایه‌خوان‌ها (RSS Reader) و خبرمایه‌سازها مانند (Google Feed Burner)
همچین مواردی که شرکت‌های فناوری اطلاعات، درخواست صدور مجوز موردی  را دارند به شرح زیر اعلام شده است. این مجوزها شامل خدمات و نرم‌افزارهایی هم می‌شوند که تراکنش‌های مالی بین شرکت ارائه دهنده و کاربر را در بر می‌گیرند:
•    خدمات میزبانی وب
•    تبلیغات برخط (مانند  AdSense وAdWord)
•    برنامه‌های کاربردی یا اپلیکیشن‌های فروشی تلفن همراه. شامل دسترسی به فروشگاه‌های برنامه‌های کاربردی و برنامه‌های کاربردی فروشی مرتبط با ارتباطات شخصی شامل خبرخوان‌ها و نرم‌افزارهای امنیتی تلفن‌همراه
•    خدمات فروشی ارتباطات اینترنتی مانند اعتبار  Skype و Google Talk
انتشار این راهنمای تفسیری در حالی صورت می‌گیرد که تا کنون و با گذشت بیش از دو سال از زمان تصویب متمم قانون مذکور، اغلب شرکت‌های فناوری اطلاعات، قوانین تحریم ایالات متحده آمریکا را علت عدم ارائه خدمات خود به کاربران ایرانی قلمداد و در کنفرانس‌های خبری اعلام می‌کردند.

با این اوصاف امروز مشخص شده است که متمم تصویب‌شده دامنه‌ای بسیار فراتر از آنچه که تصور می‌رفت داشته و علی‌رغم سخت‌گیری‌های شدید در تراکنش‌های مالی با ایرانیان حتی امکان درآمدزایی برای کاربران ایرانی از طریق خدماتی مانند Adsense گوگل نیز در نظر گرفته شده بود.

با انتشار این راهنمای تفسیری دولت آمریکا توپ را به زمین شرکت‌های فناوری اطلاعات انداخته و حالا آنها نمی‌توانند برای توجیه عدم ارائه خدمات و نرم‌افزارهای خود به کاربران ایرانی، پشت قوانین تحریم ایالات متحده آمریکا پنهان شوند.