انتشار در شماره ۱۸۶ هفته‌نامه چلچراغ – احتمال می‌دهم اولین بار از دریافت ایمیل از کسانی که نمی‌شناسید، تعجب کرده‌اید و پس از باز کردن ایمیل متوجه شده‌اید که با یک پیام تبلیغاتی روبرو هستید. این امر ابتدا برایتان مهم نیست اما پس از مدتی می‌بینید که میل‌باکستان پر شده است از این دست پیام‌ها که ایمیل‌های واقعی میانشان گم شده است. پس از چندی تصمیم می‌گیرید که این ایمیل‌ها را به عنوان هرزنامه یا Spam گزارش داده و جلوی ورودشان را بگیرید اما این کار هم وقتتان را می‌گیرد. آمارها نشان می‌دهد که بیش از دو سوم کل ترافیک پست‌های الکترونیکی مربوط به هرزنامه‌ها است.
این امر باعث شده تا کشورهایی چون آمریکا به فکر مبارزه جدی با هرزنامه‌ها بیفتند و قوانینی را در این زمینه تصویب کنند. اما با این که ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ قانونی را تحت نام CAN-SPAM به تصویب رساند و با این که در بسیاری از کاربران و شرکت‌ها، فیلترهای مناسبی جهت مقابله با هرزنامه‌ها بر روی دستگاه‌هایشان نصب کردند، هیچ‌یک از این اقدام‌ها نتوانست جلوی این هرزنامه‌ها را به طور کامل بگیرد. در حال حاضر ۷۲ درصد از کل نامه‌های الکترونیکی را هرزنامه‌ها تشکیل می‌دهند و تنها در ایالات متحده و در سال ۲۰۰۳ شرکت‌ها زیر بار بیش از ۱۰ میلیارد دلار هزینه از بابت هرزنامه‌ها رفته‌اند. از این مبلغ، ۴ میلیارد دلار ضررهای ناشی از افت بهره‌وری و ۶ میلیارد دلار هزینه به جهت مقابله با هرزنامه‌ها بوده است. این هزینه در سرتاسر دنیا به رقمی بالغ بر ۵۰ میلیارد دلار در سال جاری بوده است. بر اساس یک تحقیق در دانشگاه استنفورد، یک کاربر معمولی اینترنت، چیزی در حدود ۱۰ روز کاریش را صرف پاک کردن هرزنامه‌هایش می‌کند.
پادهرز یا پادزهر
اما تا به حال برای مبارزه با این پدیده مزاحم چه راه‌کارهایی اجرایی شده است؟ دولت‌ها برای مبارزه با هرزنامه‌ها قوانینی وضع کرده‌اند که هر چند به طور کامل موفق نبوده اما درصدی از این مزاحمت‌ها را کاهش داده است. برای مثال در حدود دو ماه پیش برای اولین بار یک شهروند انگلیسی با استفاده از قوانین ضد هرزنامه وضع شده توسط اتحادیه اروپا موفق به دریافت غرامت شد. نیگل رابرتز به کمک قانون E-privacy اتحادیه اروپا توانست ۳۰۰ یورو غرامت از شرکتی به نام Media Logistics دریافت کند (خبر در BBC). وی پس از آن از شرکت مذکور شکایت کرده که تبلیغات فراوانی را از آن در مورد خدماتش دریافت کرد و با وجود تماس با شرکت نتوانست جلو دریافت هرزنامه‌ها را بگیرد و مدیر آن تنها به معذرت‌خواهی قناعت کرد. اما آقای رابرتز که خواستار دریافت غرامت بود شکایتی را تنظیم کرد و موفق به دریافت ۳۰۰ یورو شد. در همین راستا دانیل لین از اهالی ایالت دیترویت در برومفلد غربی آمریکا، به علت ارسال میلیون‌ها نامه الکترونیکی از رایانه‌های هک شده متعلق به شرکت فورد، Unisys ،Amoco و مرکز اطلاعاتی ارتش آمریکا در دادگاه‌های آمریکا در ماه آوریل ۲۰۰۵محکوم شد (خبر در ZDNet). طبق برنامه مقرر شده است که حکم وی از ۱۶ ماه می به اجرا درآید و به احتمال زیاد وی به دو سال حبس و ۲۵۰۰۰۰دلار جریمه نقدی محکوم خواهد شد. به گفته مراجع قانونی، وی برای فروش دستورالعمل‌های قلابی برای رژیم غذایی، داروهای گیاهی و داروهای ضدباروری که به طور غیرقانونی از هند وارد شده بودند، اقدام به ارسال هرزنامه کرده است که توانسته بیش از ده هزار دلار کسب در آمد کند (ایرنا).
برخی توصیه می‌کنند که برای دریافت کمتر هرزنامه از ثبت ایمیل خود در سایت‌های مختلف خودداری کنیم. بسیاری از این سایت‌ها فهرست ایمیل‌های ثبت‌شده را به هرزنامه‌نویسان می‌فروشند. برخی هم می‌گویند از گذاشتن ایمیل خود در کنار وبلاگشان خودداری کنند. هرزنامه‌نویسان با استفاده از روبوت‌های جست‌وجوگر این ایمیل‌ها را یافته و به بانک خود اضافه می‌کنند. اخیراً هم عده‌ای توصیه کرده‌اند تا هر کاربر برای ارسال ایمیل چیزی حول و حوش یک چهارم سنت (۲۰ تومان) بپردازد و با این کار چیزی شبیه تمبر الکترونیکی در اینترنت شبیه‌سازی شود. اجرای این راه‌ها غیرممکن نیست اما در عین حال مخالفان بسیاری دارد مخصوصا پولی کردن هر ارسال کارآمدی ایمیل را به عنوان یک عنصر ارتباطی مهم در فضای مجازی کاهش می‌دهد.
هر چند بیشتر هرزنامه‌ها از آمریکا و البته کشورهایی همچون نیجریه صادر می‌شوند اما این روند چندی است که در ایران دنبال می‌شود و روند آن رو به افزایش است. برای مثال یک شرکت انتشاراتی با ایمیل‌های متعددی اقدام به ارسال تبلیغات بی‌رویه درباره کتاب خود می‌کند که بد نیست به عنوان یک نمونه بارز مزاحمت اینترنتی توسط کمیته جرایم رایانه‌ای مورد پیگرد قرار گیرد. عدم مبارزه با چنین مواردی افزایش بی‌رویه هرزنامه‌ها را به دنبال خواهد داشت.
بدون دیدگاه! نخستین کسی باشید که دیدگاهی می‌نویسد.