چندی‌ست که در گوشه و کنار شهر شاهد ایجاد دفاتری تحت عنوان دولت الکترونیک هستیم. اما بسیاری از ما نمی‌دانیم که دولت الکترونیک چیست. در دنیای امروز و با گسترش ارتباطات و ایجاد جوامع مجازی، بستری فراهم شده است تا بسیاری از کارها در این عرصه قابل انجام باشد. به عبارت دیگر استفاده از شیوه‌های سنتی، برای انجام بسیاری از کارها و پیگیری‌ها بیهوده و وقت‌گیر به نظر می‌رسد. پروژه دولت الکترونیک، در حقیقت آغازی برای استفاده آسان از فنآوری اطلاعات به منظور توزیع خدمات دولتی یا سازمانی به صورت مستقیم به ارباب رجوع است و به علت خواص چنین شبکه‌ای باعث خواهد شد که این خدمات در تمام شبانه‌روز و خارج از ساعات اداری ارائه گردد.
امروزه دولت‌ها در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به فکر استفاده از فناوری اطلاعات در جهت پایین‌تر آوردن هزینه‌ها شده‌اند. این مساله دایره بزرگی را در بر می‌گیرد. شاید بسیاری از شما به این فکر کرده باشید که چه مراجعات و سفرهای بیهوده‌ای را برای انجام دادن کارها صرف می‌کنید و چه زمان طولانی را در روز برای مراجعه به سازمان‌های دولتی و انجام امور مربوطه به هدر می‌دهید. یکی از اهداف ایجاد دولت الکترونیک پرداختن به همین مورد و کاهش هزینه‌های زمانی و مالی و رفع موانع موجود شهروندان است. واقعیت این است که اگر طرح‌های دولت الکترونیک به گونه ای کارآمد و هدفمند طراحی و اجراء شوند می‌توان اصلاحات نهادی عمیقی را در بخش دولتی و اصلاح دولت به عمل آورد. اما دولت الکترونیک در برخی از کشورها تا کنون نتوانسته به مفهوم واقعی خود نزدیک شود. در بسیاری از کشورها از جمله ایران رویه‌ای که تا کنون شاهد آن بوده‌ایم این مساله محدود به خریداری سخت‌افزار برای ادارات و دوایر و تشکیل فرآیند اتوماسیون اداری و تغییر روش‌های سنتی و یا در به‌ترین موارد گذاردن اطلاعاتی محدود در وب‌سایت‌های سازمان و یا وزارت‌خانه‌هاست. در صورتی که هدف اصلی یک دولت الکترونیک استفاده از فنآوری اطلاعات در جهت تغییر ساختار دولت در جهت بالا بردن قابلیت دسترسی به دولت برای مراجعات و پاسخگویی و ازدیاد راندمان کاری آن به سمت توسعه است. راهی که از طریق استفاده قدرت فناوری اطلاعات به انجام می‌رسد. چنین طرحی جز با ارائه یک ساختار قوی و همکاری تمام بخش‌های یک دولت و فراهم‌سازی بستر مناسب محقق نخواهد شد در نتیجه اجرای آن تنها با ایجاد وب‌سایت‌های دولتی و انتشار اخباری از فعالیت‌های سازمانی امکان‌پذیر نیست.
ایالات متحده امریکا در مسیر پیشبرد اهداف دولت الکترونیک و ارائه خدمات شبکه‌ای پیوسته به شهروندان خود، از پیشگامان این امر محسوب می‌شود. این دولت تا سال ۲۰۰۰ میلادی مبلغ ۱.۶ میلیارد دلار صرف پروژه‌‌های دولت الکترونیک خود نمود که تا سال ۲۰۰۳ این رقم به ۲.۶ میلیارد دلار افزایش یافت.
در راستای چنین طرحی است که شما دفاتری را که ذکرش رفت در جای جای شهر مشاهده می‌کنید. متاسفانه شواهد پیداست که تا قوام یافتن چنین رویایی فاصله بسیار داریم چرا که این دفاتر بیش‌تر شبیه یک دفتر پستی عمل می‌کنند و بودجه چند میلیاردی تکفا تا کنون به طوری عمل کرده که برای مثال شما برای دریافت گذرنامه مجبور به تحویل مدارک خود به طور دستی به این دفاتر هستید و گذرنامه خود را به طور دستی از همین دفاتر دریافت خواهید کرد در حالی که قاعدتا بایستی این کار از منزل شما و از طریق اتصال به یک شبکه و بدون حضور فیزیکی شما انجام پذیرد! این در حالی‌ست که هنوز شبکه یکپارچه کاملی میان بانک‌های متعدد کشور به وجود نیامده و بسیاری از بانک‌ها اوراق بهادار دیگری را قبول ندارند و مراجعه‌کنندگان به ناچار وقت خود را در صف‌های طویل و یا در مسیر بین دو بانک تلف می‌کنند. البته مسئولان اعلام کرده‌اند که دولت الکترونیک تا پایان برنامه چهارم بطور کامل محقق مى‌شود که باید دید این تحقق تا چه حد کامل خواهد بود.
پس بیایید یک رویا برای خود دست و پا کنیم. تصور کنید که شما قبوض برق و آب و تلفن خود را از پشت کامپیوترتان در منزل پرداخت می‌کنید و بلیط مسافرتتان با فشار چند کلیک و اتاق مورد نظرتان در هتل شهر مقصد رزرو می‌شود. لازم نیست که پول نقد به همراه ببرید و یا نگران گم شدن کارت بانک خود در سفر باشید چرا که تمامی این هزینه‌ها از پشت همین کامپیوتر قابل پرداخت است. کارمندان بانک گرفتار سر و کله زدن با مشتریان کلافه و متعدد خود نخواهند بود و شما وقت خود را در صف انتخاب واحد دانشگاه سپری نخواهید کرد و به جای آن می‌توانید بعد از نیمه‌شب امور حذف و اضافه را در منزل‌تان انجام دهید. حال تصور کنید که چه مقدار از بار ترافیک شهر کاسته خواهد شد و اتوموبیل‌ها چه قدر بنزین کم‌تر می‌سوزانند و خب چه هوای سالم‌تری خواهیم داشت و در کنار همه این‌ها چقدر اعصاب‌مان روی آرامش بیش‌تری خواهد دید.
باید ماند و دید که از این رویا تا واقعیت چه مقدار فاصله داریم؟ پایان برنامه چهارم توسعه؟… امیدوار باشیم؟
بدون دیدگاه! نخستین کسی باشید که دیدگاهی می‌نویسد.